نقد دیدگاه زبانشناختی‌ دکارت به روایت چامسکی

Document Type : Original Article

Author

Official researcher of Philosophy and Kalam Research Institute

10.22081/jti.2025.71781.1074

Abstract

دکارت در خصوص زبان شناسی به هیچ وجه بحث مستقلی ندارد و عنوان زبان-شناسی دکارت را مدیون بررسی‌های نوام چامسکی، فیلسوف زبان آمریکایی هستیم. وی از مجموع آنچه دکارت به طور مستقیم یا غیر مستقیم در خصوص زبان اشاره می‌کند، استنباط می‌کند که زبان از دیدگاه دکارت اولاً دارای جنبه‌های فطری است، ثانیاً منشاء آن فرد است نه جامعه و ثالثاً زبان عملی خلاقانه است و نه مکانیکی.

نوشتار حاضر با هدف روشن کردن و تحلیل یکی از زوایای اندیشه دکارت، در قالب نقد و به روش توصیفی_تحلیلی انجام گرفته است. بدست آمد که زبان، آنگونه که دکارت می‌توانست توصیفش کند، ذهن گرایانه است و پیش فرض این رویکرد در خصوص زبان، امکان وجود زبان خصوصی است. در واقع فردی و ذهنی بودن زبان مستلزم قبول زبان خصوصی است؛ ولی زبان خصوصی لوازمی خود ویرانگر داشته و زمینه نقدهایی جدی بر دیدگاه زبان‌شناختی دکارت (آنگونه که چامسکی آن را استخراج کرده) را فراهم می‌کند.

Keywords