کارکرد توحید اجتماعی در فلسفه علم حقوق بر اساس قرآن و دیدگاه تفسیری ایت الله خامنه ای

Document Type : Original Article

Authors

1 استاد گروه منطق فهم دین پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی

2 موسسه آموزش عالی حوزوی معصومیه

10.22081/jti.2025.71651.1064

Abstract

از کارکردهای توحید اجتماعی، تأثیرگذاری آن در فلسفه علم حقوق است که در زمره فلسفه‌های مضاف به علوم انسانی به شمار می‌رود. نظر به اهمیت بازخوانی و اسلامی سازی علوم انسانی و غنی‌سازی آن جهت پاسخگویی به شبهات و سوالات نوپدید، مقاله حاضر با درنظر گرفتن خوانش اجتماعی از توحید که بر آشکار کردن ابعاد و سویه‌های اجتماعی توحید تاکید دارد، تلاش می‌کند با محوریت قرآن و دیدگاه تفسیری آیت الله خامنه‌ای تأثیرات توحید اجتماعی بر مباحث پیشینی علم حقوق را آشکار سازد. یافته‌های این مقاله که به روش کتابخانه‌ای و با رویکرد تحلیلی سامان یافته، نشان داد توحید اجتماعی متمم منشأیت توحید برای تمام حقوق، و موجب مشروعیت‌بخشی به قواعد و قوانین حقوقی است. در این راستا هرگونه تبعیت از نظام‌های حقوقی برخاسته از فرهنگ غربی، مصداق شرک اجتماعی مدرن خواهد بود. از کارکردهای توحید اجتماعی در هدف علم حقوق نیز می‌توان به ایجاد نظم اجتماعی در چارچوب جهان‌بینی توحید، اجتماعی‌کردن حق پرستش در تمام امور فردی و اجتماعی و تساوی حقوق و نفی تبعیض طبقاتی و قیام همگانی به قسط اشاره کرد. نتیجه اینکه با خوانش اجتماعی از توحید می‌توان مباحث حقوقی در جامعه توحیدی را مبتنی بر رهنمون‌های قرآن نظام‌مند ساخت و پیش‌نیازهای بینشی و نظری آن را تئوریزه کرد.

Keywords